|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Šta je to magnituda, a šta intenzitet zemljotresa? |
Magnituda je relativna mjera oslobođene energije u zemljotresu. To je neimenovan broj, a uobičajene vrijednosti magnitude nalaze se u granicama 1 - 9, iako je skala magnitude otvorena i sa gornje i sa donje strane. Veoma slabi zemljotresi mogu imati i negativnu magnitudu (pošto je magnituda definisana logaritamskom funkcijom). Dakle, magnituda je ekvivalentna energetska mjera zemljotresa vezana za njegovo žarište, što znači da ne zavisi od dubine hipocentra. U čast seizmologa Rihtera (Charls Richter), koji je 1935. godine matematički definisao magnitudu kao energetsku mjeru dogođenog zemljotresa, ovaj parametar zemljotresa se naziva i Rihterova magnituda. Postoji više vrsta magnitude - zavisno od vrste seizmičkih talasa koji se koriste pri njenom proračunu. Na primjer: Mb - magnituda definisana na osnovu amplitude zapreminskih seizmičkih talasa, zatim Ms - na osnovu površinskih talasa, ML - tzv. lokalna Rihetrova magnituda, utvrđena na osnovu maksimalnih amplituda transverzalnih sezmičkih talasa registrovanih na standardnom Vud Andersonovom torzionom seizmografu, i td.
Intenzitet zemljotresa izražava stepen površinskih efekata zemljotresa - na građevinskim objektima, tlu i ljudima. Izražava se cjelobrojnim skalama od I do XII stepeni za tzv. Merkalijevu (Mercali - Cancani - Siebergovu) skalu, ili kratko MCS, kao i ekvivalentne, ali znatno detaljnije skale: EMS-98 (Evropska Makroseizmička Skala iz 1998. godine), odnosno MSK-64 (Medvedev - Sponhauer - Karnik skala definisana 1964. godine). Skala intenziteta u opsegu I-IX stepeni je tzv. Japanska skala i td. Skale intenziteta su opisne i tekstualno izražavaju efekte zemljotresa na zemljinoj površi. U donjoj tabeli prikazani su osnovni elementi EMS-98 skale.
|
|
Intenzitet zemljotresa na zemljinoj površi značajno zavisi od dubine žarišta zemljotresa (dublji hipocentar sa istom magnitudom znači manji intenzitet na površi tla i obrnuto), ali i od rastojanja tačke posmatranja do epicentra. Površi koje u široj oblasti epicentra obuhvataju zone sa istim stepenom dogođenog intenziteta nazivaju se izoseistama zemljotresa.
Za područje južnih Dinarida (Crna Gora i neposredno susjedne oblasti) utvrđena je sledeća numerička veza između intenziteta zemljotresa (I), magnitude (M) i rastojanja tačke posmatranja (D) i hipocentra (izraženog u kilometrima):
I = 3.28 + 1.424*M -3.56*log(D) [MCS]
U gornjem izrazu, hipocentralno rastojanje D je zavisno od epicentralnog rastojanja (d) i dubine hipocentra (h), na sljedeći način: D^2=d^2+h^2, pri čemu oznaka ^2 indicira kvadrat (sve dužine su izražene u kilometrima). |
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
