Afteršok - Naknadni zemljotres koji se javlja odmah nakon stvaranja glavnog zemljotresa, u fazi konsolidovanja stijenskih masa i uspostavljanja novog stabilnog stanja u zoni žarišta, kada počinje da se manifestuje čitava serija manjih (naknadnih) zemljotresa.
Akcelerograf - Poseban inženjersko-seizmološki instrument, koji je po svojim konstruktivnim principima vrlo sličan seizmografima, a služi za registrovanje ubrzanja oscilovanja tla koje izazivaju seizmički talasi. Registrovani akcelerogrami koriste se u oblasti inženjerske seizmologije, u zemljotresnom inženjerstvu, na dinamičkim platformama, fizičkim modelima građevinskih objekata i dr.
Aseizmička oblast - Područje bez seizmičke aktivnosti.
Cunami - Visoki vodeni talasi koji se formiraju pri pojavi žarišta zemljotresa ispod vodenih površina, najčešće okeana, u uslovima kada se pri rasijedanju javlja veći skok rasjeda. Kada pri kretanju talas naiđe u plitke priobalne zone, javlja se tzv. cunami efekat pri čemu dolazi do značajnog povećanja visine talasa, koji može da dostigne i nekoliko desetina metara.
Epicentar - Vertikalna projekcija hipocentra na Zemljinu površ.
Foršok - Prethodni zemljotres, koji se javlja u fazi procesa pripreme glavnog zemljotresa. Naime, proces akumuliranja napona u zoni žarišta budućeg zemljotresa, uvijek je praćen događanjem niza tzv. prethodnih zemljoteresa sa znatno manjim intenzitetom u poređenju sa glavnim zemljotresom.
Hipocentar - Žarište zemljotresa ili fokus, mjesto maksimalne koncetracije napona u stijenama, neposredno prije loma stijene, odnosno njenog rasijedanja.
Intenzitet zemljotresa - Predstavlja učinak zemljotresa na površi terena, na ljude, na prirodne i vještačke objekte.
Izoseiste - Zone ili površi koje su u zemljotresu, okarakterisane istim stepenom intenziteta dogođenog zemljotresa.
Jezgro - Jezgro Zemlje obuhvata sferne slojeve spoljašnjeg i unutrašnjeg jezgra i prostire se na dubini između 2.900 - 6.371 km (odnosno do samog centra Zemlje). Spoljašnje jezgro se nalazi u tečnom (plazmatičnom) stanju, dok se unutrašnje jezgro, zbog enormnih pritisaka na tim dubinama, ponaša kao čvrsta sredina.
Laveov (Love) talas - Poseban tip površinskog transverzalnog talasa, kod koga se oscilacije čestica sredine vrše u horizontalnoj ravni, upravno na pravac prostiranja talasa.
Magnituda - Relativna mjera oslobođene energije u zemljotresu. Čarls Rihter (Charls Richter) je 1935. godine definisao magnitudu zemljotresa kao energetsku mjeru dogođenog zemljotresa, pa se ovaj parametar zemljotresa i naziva Rihterova magnituda. Magnituda nema ni gornju ni donju granicu i neimenovan je broj.
Merkalijeva skala - skala intenziteta u opsegu od I do XII stepeni, koja je kao i ostale skale intenziteta opisnog karaktera i izražava efekte zemljotresa na površini. Danas je u Evropi u upotrebi EMS98 skala takođe sa 12 podeoka.
Mikroseizmi - Predstavljaju mikro-oscilacije tla vrlo različitih frekventnih karakteristika, koje se intenzivnije registruju na priobalnim seizmološkim stanicama, dok se njihove amplitude povećavaju sa pojavom bura na moru.
Mikrotremor tla - Mikro-seizmičko oscilovanje tla prouzrokovano prirodnim efektima - dejstvom vodene mase velikih vodenih površina, naglim promjenama u atmosferskom pritisku, i dr. Metoda analize mikrotremora koristi se kao jedna od dopunskih metoda za potrebe interpretacije strukturne građe terena i definisanje reprezentativnih geodinamičkih modela.
Mohorovičićev diskontinuitet - Internacionalni naziv za granicu koja razdvaja Zemljinu koru i spoljašnji omotač Zemljinog jezgra. Dobila je ime po istaknutom hrvatskom seizmologu Andriji Mohorovičiću, koji je učinio prvi značajan korak u proučavanju Zemljine kore i njene unutrašnjosti i uspio da identifikuje donju granicu Zemljine kore i odredi ukupnu debljinu Zemljine kore.
P talasi - Primarni, kompresioni ili longitudinalni talasi koji imaju do 1.7 - 2.0 puta veću brzinu prostiranja od S talasa, koji uzrokuju da čestice sredine osciluju u pravcu prostiranja talasa, analogno akustičnim oscilacijama.
Prekursori - Specifični prirodni fenomeni koji se manifestuju u seriji, neposredno prije pojave glavnog zemljotresa - obično nekoliko sati, ali i znatno ranije - nekoliko dana, pa i mjeseci. Od seizmičkih prekursora se izdvaja - pojava čitave serije slabijih zemljotresa čija učestanost raste sa približavanjem trenutka nastanka glavnog zemljotresa, kao i pojava promjene brzine zapreminskih seizmičkih talasa. Od geofizičkih prekursora, prije pojave snažnih zemljotresa, registruju se značajna variranja geomagnetskog i gravitacionog polja u širem regionu žarišta zemljotresa, zatim emitovanje elektromagnetskih talasa različitih talasnih dužina, pražnjenja statičkog elektriciteta iz tla, i dr.
|
